De installatietechnieksector vormt de ruggengraat van de Nederlandse bouw- en energiesector. Van warmtepompen tot zonnepanelen, van slimme thermostaten tot laadpalen – installateurs maken de energietransitie mogelijk. Deze uitgebreide statistiekenpagina biedt een compleet overzicht van alle relevante cijfers, trends en ontwikkelingen in de Nederlandse installatiebranche.
Met een totale omzet van €33 miljard en 190.000 werkenden behoort de installatietechniek tot de grootste technische sectoren van Nederland. De branche groeit explosief door de energietransitie, maar kampt tegelijkertijd met structurele personeelstekorten. Hieronder vindt u alle cijfers die de huidige staat en toekomst van deze vitale sector illustreren.
1. Marktomvang en Bedrijfsstructuur
Algemeen Overzicht
De Nederlandse installatiebranche heeft zich ontwikkeld tot een €33 miljard economie met ruim 190.000 werkenden. De sector kenmerkt zich door een brede verspreiding van bedrijfsgroottes, waarbij zowel grote spelers als een enorm aantal kleine ondernemers actief zijn.
Bedrijfsstructuur naar Grootte
| Bedrijfsgrootte | Aantal Bedrijven | Aantal Werkenden | Omzet (2023) |
|---|---|---|---|
| Groot (>250 werknemers) | 53 | 60.000 | €13,7 miljard |
| Middelgroot (25-250 werknemers) | 639 | 43.000 | €9,0 miljard |
| Klein (<25 werknemers) | 7.553 | 50.000 | €9,2 miljard |
| Zelfstandigen (ZZP) | ~37.000 | ~37.000 | €1,0 miljard |
| Totaal | ~45.000 | 190.000 | €32,9 miljard |
Groei en Ontwikkeling
- Totaal aantal installatiebedrijven: circa 45.000 (inclusief ZZP'ers)
- Groei afgelopen 10 jaar: +60% toename in aantal bedrijven
- Geregistreerde bedrijven (KvK): ~11.100 in 2023
- Omzetgroei 2018-2023: van €21 miljard naar €33 miljard (+57%)
- Gemiddelde jaarlijkse groei: ~10% per jaar
2. Arbeidsmarkt en Personeelsstatistieken
Personeelstekorten en Vacatures
- Bedrijven met personeelstekort: 50%
- Bedrijven die opdrachten weigeren: 33%
- Geschat tekort 2025: 30.000 vacatures
- Regionale spreiding: Landelijk
In- en Uitstroom Personeel
- Instroom: 12.000-25.000 per jaar
- Uitstroom: 14.000-20.000 per jaar
- Netto groei: Hoogste in 2017-2019 (+5.400/jaar)
- Totale groei laatste 4 jaar: +12.000 werknemers
Leeftijdsopbouw en Vergrijzing
- 55-plussers in 2021: 23%
- Pensioenuitstroom 2024: ruim 2.000
- Instroom < 25 jaar: 36%
- Instroom 25-34 jaar: 26%
Diversiteit en Inclusie
- Vrouwen in de branche: 12%
- Migratieachtergrond: 16%
- Parttime: 20%
3. Onderwijs en Opleidingen
MBO-Opleidingen Installatietechniek
- Studenten werktuigbouwkundige installatietechniek (2024): 5.000
- Groei t.o.v. 2020: +20%
- Dalende trend totaal techniekstudenten (2023/24): -6%
- Diploma-rendement: 66%
- Behoud na diploma: 50% verlaat branche binnen 2 jaar
Instroom en Zij-instroom
- Zij-instromers: 72%
- Schoolverlaters: 28%
- Bedrijven die zelf opleiden: 13%
- BBL & leerwerktrajecten: cruciaal
4. Segmentatie en Marktverdeling
Discipline Verdeling
- Elektrotechniek: 45-50%
- HVAC: 30-40%
- Sanitair: 10-15%
Sectorverdeling
- Woningbouw: ~45%
- Utiliteitsbouw: ~45%
- Industrie/infrastructuur: ~10%
Projecttypen
- Nieuwbouw: 30%
- Renovatie: 30-35%
- Onderhoud & service: 35-40%
5. Duurzaamheid en Energietransitie
Warmtepompen
- 2022: 380.000 installaties
- 2023: 428.000 (record)
- 2024: 375.000 (-14%)
- Totaal eind 2024: 2,6 miljoen
Zonnepanelen
- Huishoudens eind 2024: bijna 3 miljoen
- Penetratiegraad: 33%
- Groei geïnstalleerd vermogen 2023: +22%
Laadinfrastructuur
- Publiek eind 2024: 183.000+
- Totaal laadpunten begin 2024: 674.000
6. Internationale Vergelijking
EU Warmtepompmarkt
- 2022: 3 miljoen stuks
- 2024: -23% daling
- 2030-doel: 30 miljoen extra
Arbeidsmarkt Europa
- Duitsland: 600.000+
- België: 70.000
- Oplossing: versnelde bijscholing
Conclusie
De Nederlandse installatiesector groeit snel dankzij de energietransitie. Maar personeelstekorten remmen de ontwikkeling. Opleiding, innovatie en digitalisering worden bepalend voor succes. De cijfers tonen een sector in transitie, met volop kansen voor wie vooruit durft te kijken.
Laatste update: juni 2025. Bronnen: Techniek Nederland, CBS, UWV/SER, Wij Techniek, Eurostat/IEA