Koperinstallaties zijn duurzaam maar arbeidsintensief door soldeerwerk en vatbaar voor corrosie, terwijl moderne meerlagenbuizen zoals PEX-Al-PEX sneller te monteren zijn met persfittingen, flexibeler liggen, bestand zijn tegen corrosie en geschikt voor zowel drinkwater als verwarming – ideaal voor renovatie en nieuwbouw.
Waarom kiezen tussen koper en meerlagenbuis?
Als je een leidingsysteem moet aanleggen of vervangen, sta je voor een belangrijke keuze. Jarenlang was koper dé standaard voor sanitair en cv-installaties. Betrouwbaar, duurzaam en bewezen in de praktijk. Maar de laatste decennia hebben meerlagenbuizen – ook wel PEX-leidingen of kunststof-aluminium composietbuizen genoemd – een enorme opmars gemaakt. Niet zonder reden: ze zijn sneller te verwerken, goedkoper en technisch volledig op niveau.
Toch is koper nog lang niet verdwenen. Sterker nog, voor bepaalde toepassingen blijft het de voorkeur houden. De vraag is dus niet zozeer of koper of meerlagenbuis "beter" is, maar vooral: wat past het beste bij jouw situatie? In dit artikel leggen we de belangrijkste verschillen uit, zodat je een weloverwogen keuze kunt maken.
Wat is koperleiding en waar wordt het voor gebruikt?
Koper is een metaal dat al eeuwen wordt toegepast in installaties. Het is sterk, heeft een lange levensduur en kan tegen hoge temperaturen en druk. In Nederland zie je koperleidingen vooral in oudere woningen, maar ook in nieuwbouw wordt het nog regelmatig gebruikt voor cv-systemen, warmwatervoorzieningen en drinkwaterleidingen.
Een groot voordeel van koper is de betrouwbaarheid. Het materiaal reageert nauwelijks op externe invloeden, is bestand tegen UV-straling en kan probleemloos in de open lucht worden aangelegd. Bovendien heeft koper van nature een licht antibacteriële werking, wat gunstig is voor drinkwater.
Het nadeel? Koper verwerken kost tijd. Je moet buizen op maat zagen, ontbramen, passen en vervolgens solderen. Dat vraagt vakmanschap en de juiste gereedschappen. Daarnaast is koper gevoelig voor agressief water met een lage pH-waarde, wat in sommige regio's kan leiden tot corrosie. En ook de prijs is niet misselijk: koper is een grondstof met een wisselende marktwaarde, en dat merk je aan de balie.
Wat zijn meerlagenbuizen?
Meerlagenbuizen bestaan uit meerdere lagen materiaal: meestal een binnenlaag van kunststof (vaak cross-linked polyethyleen, ofwel PEX), een middenlaag van aluminium en weer een buitenlaag van kunststof. Die aluminium laag zorgt ervoor dat de buis volledig zuurstof- en lichtdicht is, wat essentieel is voor cv-systemen. Zonder die barrière zou zuurstof kunnen binnendringen, wat corrosie in de ketel en radiatoren veroorzaakt.
Het grote verschil met koper zit 'm in de verwerkbaarheid. Meerlagenbuizen zijn flexibel, licht en eenvoudig te buigen zonder gereedschap. Je kunt ze met een buigveer strak om hoeken leggen, zonder knikken of breuken. En in plaats van solderen gebruik je persfittingen of schroefkoppelingen. Dat scheelt enorm in tijd en maakt de klus ook toegankelijker voor minder ervaren installateurs.
We hebben een breed assortiment meerlagenbuizen, waaronder het Uponor Uni Pipe Plus systeem. Dat is een betrouwbaar meerlagensysteem dat veel installateurs kiezen vanwege de kwaliteit en het uitgebreide aanbod aan koppelingen. Beschikbaar in verschillende diameters zoals 16 mm x 2,0, 20 mm x 2,25, 25 mm x 2,5 en 32 mm x 3,0. Ook hebben we volledige Wavin Tigris meerlagenbuizen in ons assortiment, zoals de Wavin Tigris PEX-Al 16 x 2 mm en 20 x 2,25 mm.
De belangrijkste verschillen op een rij
Verwerkingssnelheid
Hier wint meerlagenbuis met straatlengte voorsprong. Waar je bij koper moet solderen – wat tijd kost en risico's met zich meebrengt als het niet perfect gebeurt – werk je met meerlagenbuis via persfittingen of schroefverbindingen. Pers je met een handperstang of elektrisch persgereedschap? Dan ben je binnen enkele seconden klaar met een waterdichte verbinding.
Bij renovatieprojecten merk je het verschil helemaal. Koperbuizen zijn star, dus je moet soms flink puzzelen om alles netjes weg te werken. Meerlagenbuis is flexibel en kan makkelijk door kruipruimtes, achter wanden of in vloeren worden gelegd zonder dat je overal fittingen nodig hebt.
Duurzaamheid en levensduur
Koper gaat gemakkelijk 50 jaar of langer mee, mits correct geïnstalleerd en niet blootgesteld aan agressief water. Meerlagenbuizen hebben ook een lange levensduur – fabrikanten spreken vaak over minimaal 50 jaar bij correct gebruik – maar daar zijn minder jarenlange praktijkervaringen mee dan met koper. Wel is bekend dat meerlagenbuis beter bestand is tegen vorst, omdat het materiaal iets kan uitzetten zonder direct te scheuren.
Qua corrosiebestendigheid scoort meerlagenbuis beter. Koper kan aangetast worden door agressief water, terwijl kunststof daar geen last van heeft. Dat maakt meerlagenbuis geschikt voor vrijwel alle watertypen in Nederland.
Prijs
Meerlagenbuis is goedkoper in aanschaf dan koper. Zowel het materiaal zelf als de fittingen zijn betaalbaarder. Bovendien bespaar je tijd, en tijd is geld. Voor een gemiddelde installatie kun je met meerlagenbuis flink schelen in de totale kosten.
Koper is duurder, maar heeft wel een hogere restwaarde. Oude koperleidingen kunnen gerecycled worden en hebben bij de schroot nog waarde. Dat is bij kunststof niet het geval.
Toepassingsgebied
Beide systemen zijn geschikt voor drinkwater, cv-installaties en vloerverwarming. Koper wordt soms nog verkozen voor zichtbare leidingen, bijvoorbeeld in technische ruimtes of bij industriële toepassingen, omdat het robuuster oogt en minder snel beschadigd raakt.
Meerlagenbuis is ideaal voor verborgen installaties, renovaties en situaties waar flexibiliteit belangrijk is. Denk aan vloerverwarming, waar je lange stukken leiding in één keer wilt leggen zonder verbindingen tussendoor.
Welk gereedschap heb je nodig?
Voor koperinstallaties heb je een buissnijder, ontbramer, soldeerbrander, soldeertin en fitting nodig. Dat vraagt enige ervaring, vooral als je brandveilig moet werken in bewoonde panden.
Bij meerlagenbuis volstaat een goede PEX-buizensnijder en eventueel een kalibrator om de buis na het snijden weer rond te maken. Voor bochten gebruik je een buigveer, bijvoorbeeld de Diamond buigveer 16 mm inwendig of uitwendig. Ook hebben we buigveren voor 20 mm, 25 mm en 32 mm beschikbaar. En voor de verbindingen heb je keuze uit persfittingen(met een handperstang) of schroefkoppelingen zoals de Eurokonus wartelfittingen.
Voor wie met meerdere diameters werkt, zijn de metalen kalibrators van Diamond een aanrader. Deze zijn beschikbaar voor 16 mm, 20 mm, 25 mm en 32 mm, en combineren ontbramen en kalibreren in één handeling.
Onze keuze voor startende installateurs: De meerlagenbuis montage set compleet bevat alles wat je nodig hebt: buizensnijder, buigveren, kalibrators en ontbramers voor 16, 20, 25 en 26 mm. Perfect om direct aan de slag te gaan. Ook de PEX montage set van Yato met kalibrator en buizensnijder is een uitstekende keuze voor professionals.
Aansluiten en monteren: praktische verschillen
Koper solderen
Solderen is vakwerk. Je verwarmt de fitting en de buis met een brander tot circa 200-250 graden, brengt soldeertin aan en laat het vloeibare soldeer in de kieren trekken. Als het goed zit, krijg je een sterke, permanente verbinding. Maar één foutje – te heet, te koud, niet schoon genoeg – en je hebt een lekkage. Bij drinkwaterleidingen moet je ook nog eens loodvrij soldeertin gebruiken.
Daarnaast moet je opletten met brandgevaar. Zeker bij renovaties waar isolatiemateriaal, hout of andere brandbare materialen in de buurt liggen. Een hittebestendige mat is dan handig, maar het blijft oppassen geblazen.
Meerlagenbuis persen of schroeven
Persen doe je met een tang waarin je een U-, TH- of V-profiel klemt, afhankelijk van het systeem. Je schuift de buis in de fitting, plaatst de tang eromheen en knijpt hem dicht. De fitting wordt mechanisch samengedrukt rondom de buis en vormt zo een lekdichte verbinding. Geen warmte, geen vuur, geen risico op een slechtelas.
Schroefkoppelingen zijn nog eenvoudiger: je schuift een klemring over de buis, steekt de buis in de fitting en draait de moer vast. De klemring drukt de buis tegen de fitting aan. Deze methode is iets minder snel dan persen, maar ook heel betrouwbaar en vooral handig bij kleine aanpassingen of moeilijk bereikbare plekken.
Voor wie regelmatig werkt met perssystemen is de Wavin Tigris M5-lijn een aanrader. Deze serie combineert meerlagenbuis met hoogwaardige persfittingen in verschillende uitvoeringen, zoals rechte koppelingen, T-stukken, overgangskoppelingen binnendraad, overgangskoppelingen buitendraad en kniestukken 90°. Het systeem werkt snel, is duurzaam en breed toepasbaar. Ook de muurplaat binnendraad en dubbele muurplaatbeugels zijn handig voor nette afwerking.
Voor Uponor werken we met de S-Press Plus persfittingen, waaronder rechte koppelingen, T-stukken, kniekoppelingen 90°, overgangskoppelingen en muurplaten. Ook de dubbele muurplaat is beschikbaar voor parallelle leidingen.
Daarnaast hebben we Sanha Therm persfittingen voor stalen cv-installaties, zoals T-stukken, bochten 90°, bochten 45° en sokken.
Onderhoud en reparatie
Koperinstallaties zijn relatief onderhoudsarm. Als er iets lekt, kun je meestal ter plekke solderen om het te herstellen. Nadeel is wel dat je altijd gereedschap en een brander bij de hand moet hebben.
Meerlagenbuizen zijn ook onderhoudsvrij, maar als er wél iets misgaat, is repareren iets lastiger. Je kunt niet zomaar een stukje eruit snijden en opnieuw solderen. Je moet de leiding doorknippen en met een nieuwe fitting herstellen. Gelukkig komt dat zelden voor als je goed werkt met het juiste gereedschap voor buizen.
Belangrijk bij beide systemen: zorg dat je leidingen goed vastzet en beschermt tegen mechanische schade. Koper krast sneller en kan deuken krijgen, meerlagenbuis kan ingedrukt worden als je er bijvoorbeeld op gaat staan of met een schroef doorheen boort. Voor het vastzetten van PEX-leidingen zijn de Uponor klikzadels 16 mm zeer praktisch.
Wanneer kies je voor koper, wanneer voor meerlagenbuis?
Kies voor koper als:
- Je werkt in een omgeving met hoge temperaturen of agressieve stoffen (bijvoorbeeld industriële toepassingen)
- Je een zichtbare installatie aanlegt waarbij esthetiek belangrijk is
- Je een systeem wilt dat bewezen is over decennia en zeer duurzaam is
- Je toch al beschikt over soldeergereedschap en ervaring
Kies voor meerlagenbuis als:
- Je snel wilt werken en tijd wilt besparen
- Je een flexibel leidingsysteem nodig hebt voor renovaties of krappe ruimtes
- Je kosten wilt drukken zonder in te leveren op kwaliteit
- Je een systeem wilt dat corrosiebestendig is en geschikt voor elk watertype
- Je vloerverwarming aanlegt of lange stukken leiding zonder tussenverbindingen wilt trekken
Voor de meeste moderne installaties – zeker bij nieuwbouw en renovatie – is meerlagenbuis de slimme keuze. Het is sneller, goedkoper en net zo betrouwbaar. Koper blijft relevant voor specifieke situaties, maar heeft z'n monopoliepositie definitief verloren.
Combinaties: kan dat?
Ja, je kunt koper en meerlagenbuis binnen één installatie combineren. Bijvoorbeeld een koperen hoofdleiding met aftakkingen in meerlagenbuis. Of een bestaande koperinstallatie gedeeltelijk vernieuwen met kunststof. Wel belangrijk: gebruik de juiste overgangsfittingen en let op dat verschillende metalen (koper en messing bijvoorbeeld) niet direct met elkaar in contact mogen komen zonder isolatie, vanwege galvanische corrosie.
Voor overgangen tussen verschillende systemen zijn er verschillende oplossingen beschikbaar, zoals de Uponor Vario klemringschroefkoppeling en diverse Eurokonus wartelfittingen die PEX verbinden met traditionele draadverbindingen.
Toekomstbestendig installeren
Of je nu kiest voor koper of meerlagenbuis, zorg dat je installeert volgens de geldende normen en richtlijnen. Denk aan goede bevestiging, juiste afstanden tussen klemmen, bescherming tegen vorst en mechanische schade, en voldoende isolatie bij cv-leidingen.
Meerlagenbuis heeft inmiddels zo'n goede reputatie opgebouwd dat het voor vrijwel elke toepassing ingezet kan worden. Met merken als Uponor, Wavin Tigris en Sanha Therm heb je kwaliteitssystemen die voldoen aan alle eisen. En met het juiste installatiegereedschap kun je snel, veilig en professioneel werken.
Wil je meer weten over onze installatiematerialen of heb je vragen over welk systeem het beste bij jouw project past? Neem gerust contact met ons op. Ons team denkt graag met je mee.
De 5 meest gestelde vragen
Is meerlagenbuis net zo duurzaam als koper?
Ja, moderne meerlagenbuizen gaan minimaal 50 jaar mee en zijn zelfs beter bestand tegen corrosie en vorst dan koper. Koper heeft een langere trackrecord, maar in de praktijk presteren beide systemen uitstekend bij correcte installatie.
Kan ik meerlagenbuis zelf installeren of heb ik een vakman nodig?
Met basiskennis en het juiste gereedschap kun je meerlagenbuis zelf installeren, vooral met schroefkoppelingen. Voor persfittingen heb je persgereedschap nodig. Bij twijfel of voor gas- en drinkwaterleidingen is professionele installatie verstandig.
Welke fitting past bij mijn meerlagenbuis?
Dat hangt af van het systeem: Uponor gebruikt bijvoorbeeld S-Press persfittingen, Wavin Tigris de M5-serie. Controleer altijd diameter en systeemtype. Schroefkoppelingen zoals Eurokonus zijn universeel inzetbaar voor PEX-buizen.
Waarom zou ik nog koper gebruiken als meerlagenbuis goedkoper is?
Koper blijft geschikt voor zichtbare leidingen, hoge temperaturen en situaties waar extra robuustheid gewenst is. Ook heeft het een lange bewezen staat van dienst en restwaarde bij recycling. Voor specifieke industriële toepassingen blijft het favoriet.
Hoe voorkom ik lekkages bij meerlagenbuis?
Gebruik altijd scherp gereedschap, kalibreer de buis na het snijden, pers of schroef volgens de instructies van de fabrikant, en controleer visueel of de buis volledig in de fitting zit. Test altijd met water voor je de installatie afdekt.