PEX lekkages voorkom je door correct snijden, kalibreren en persen. Gebruik scherpe buissnijders, ontbraam altijd, controleer de persdiepte en test het systeem grondig voor ingebruikname.
PEX-leidingen staan bekend om hun betrouwbaarheid, maar zoals bij elk installatiesysteem kunnen er problemen ontstaan als je niet op de juiste manier werkt. Lekkages zijn vaak het gevolg van kleine fouten tijdens de installatie die zich pas later manifesteren. Het frustrerende aan PEX-lekkages is dat ze vaak langzaam zijn en pas na maanden of jaren opvallen, wanneer de schade al aanzienlijk kan zijn. Gelukkig zijn deze problemen goed te voorkomen als je weet waar je op moet letten en consequent de juiste werkwijze toepast.
De basis: correct snijden is alles
Het begint allemaal bij het snijden van de PEX-buis, en dit is meteen een van de meest onderschatte stappen. Een scheve of ruwe snede verstoort de afdichting tussen buis en fitting. Je hebt Uponor buissnijders nodig die speciaal ontworpen zijn voor PEX-materiaal. Gewone zaagjes of kniptangen geven nooit het benodigde resultaat.
Een goede snede is volledig haaks op de buis en heeft gladde randen zonder rafels. De buis mag niet ingedrukt zijn tijdens het snijden, want dan krijg je een ovaalvormige opening die nooit goed zal afdichten. Check altijd of de snede echt vlak is voordat je verder gaat. Die extra dertig seconden kan je later uren aan herstellingswerk besparen.
Let ook op de conditie van je snijgereedschap. Botte messen verpletteren het PEX-materiaal in plaats van het netjes door te snijden. Dit zorgt voor onregelmatige snedes en kan microscheurtjes veroorzaken die later tot falen leiden.
Beste keuze voor nauwkeurig snijden: De Uponor Multi buissnijder 25-63mm zorgt voor perfecte, rechte sneden bij verschillende buisdiameters.
Ontbramen en kalibreren: cruciale vervolgstappen
Na het snijden komt het ontbramen, een stap die vaak wordt overgeslagen maar cruciaal is voor een goede afdichting. Kleine bramen aan de binnenkant van de buis kunnen de O-ring beschadigen tijdens het persen. Het resultaat is een langzame lekkage die pas na maanden opvalt.
Met Uponor ontbramers verwijder je effectief alle scherpe randjes, zowel binnen als buiten. Een goed ontbraamd buiteinde voelt glad aan zonder scherpe randjes of oneffenheden.
Het kalibreren brengt de buis terug naar de perfecte ronde vorm. Door transport en hantering kan een PEX-buis licht ovaal worden. Een ovale buisopening zorgt voor ongelijke drukverspreiding tijdens het persen en kan leiden tot lekkages. Maak van deze stappen een automatisme: snijden, ontbramen, kalibreren, dan persen.
De kunst van het correct persen
Persen lijkt eenvoudig, maar er komt meer bij kijken dan je denkt. Elke fitting heeft een specifieke persdiepte die door de fabrikant is vastgesteld na uitgebreide tests. Te weinig diep persen en de verbinding houdt niet onder druk. Te diep persen en je beschadigt de O-ring of buis.
Gebruik altijd het juiste Uponor gereedschap voor de job. Improviseren met ander gereedschap leidt bijna altijd tot problemen omdat de persbekken niet perfect passen. Verkeerde persbekken kunnen de fitting beschadigen of zorgen voor ongelijke drukverspreiding.
Let goed op de positie van de buis tijdens het persen. De buis moet perfect recht in de fitting zitten, zonder spanning of verdraaiing. Een scheve buis zorgt voor ongelijke druk op de O-ring. Controleer na het persen altijd visueel of de verbinding er goed uitziet en de buis tot aan de markering is ingeschoven.
Materiaalkennis en kwaliteitsfittingen
Niet alle PEX-materiaal is hetzelfde. Er bestaan verschillende typen met elk hun eigen eigenschappen. Uponor PEX leidingen zijn speciaal ontwikkeld voor installatietoepassingen en bewezen betrouwbaar in Nederlandse omstandigheden.
Ook fittingen maken verschil. Goedkope alternatieven kunnen na verloop van tijd gaan lekken, vooral bij temperatuurwisselingen. Uponor koppelingen zijn ontworpen om jarenlang mee te gaan, ook onder wisselende omstandigheden.
De O-ringen in kwaliteitsfittingen zijn gemaakt van materialen die bestand zijn tegen chloor, temperatuurschommelingen en mechanische spanning. Ze behouden hun elasticiteit ook na jaren gebruik. Goedkope O-ringen kunnen hard worden, scheuren of hun vorm verliezen.
Mechanische bescherming tijdens installatie
PEX-leidingen zijn flexibel maar niet onverwoestbaar. Scherpe bochten zonder Uponor buigveren kunnen tot knikken leiden. Deze verzwakte plekken zijn potentiële lekkagepunten die vaak pas na lange tijd falen.
Respecteer altijd de minimale buigstraal, ook als het betekent dat je een extra fitting nodig hebt. Een knik in de buis is vaak niet zichtbaar aan de buitenkant maar verzwakt de structuur aanzienlijk.
Ook tijdens de bouwfase moet je opletten. Schroeven, spijkers of ander gereedschap kunnen de leiding beschadigen zonder dat je het meteen merkt. Bescherm leidingen altijd goed voordat je ze wegwerkt en markeer hun ligging voor toekomstige werkzaamheden.
Praktische tip: De Uponor Uni Pipe Plus 16mm x 2.0 heeft een stevige wanddikte die goed bestand is tegen mechanische belasting.
Systeemgrenzen respecteren
PEX-systemen hebben duidelijke grenzen wat betreft temperatuur en druk. Deze zijn gebaseerd op uitgebreide tests en jarenlange ervaring. Overschrijd je deze grenzen, dan verslijten materialen sneller en ontstaan zwakke plekken.
Installeer altijd een drukregelaar als de waterdruk hoger is dan toegestaan. Hoge druk belast niet alleen leidingen maar vooral de verbindingen. Bij vloerverwarmingsystemen is het belangrijk om temperatuur geleidelijk op te voeren. Plotselinge schommelingen zetten extra spanning op verbindingen.
Ook chemische compatibiliteit is belangrijk. Niet alle PEX-materialen zijn bestand tegen alle soorten water of additieven. Controleer altijd de specificaties en kies het juiste materiaal voor jouw specifieke omstandigheden.
Professioneel testen voor ingebruikname
Voor ingebruikname moet je altijd een grondige druktest uitvoeren. Dit betekent niet alleen even kijken of er direct water uitloopt. Een betrouwbare test duurt minimaal een uur bij 1,5 keer de werkdruk.
Controleer alle verbindingen visueel en met je handen tijdens de test. Kleine druppeltjes water kunnen wijzen op beginnende lekkages. Voel rondom verbindingen of ze vochtig aanvoelen - soms zijn beginnende lekkages zo klein dat je ze niet ziet maar wel voelt.
Test niet alleen hoofdleidingen maar ook alle aftappunten en aansluitingen. Zet kranen en afsluiters in verschillende posities om er zeker van te zijn dat alles goed functioneert. Documenteer je test goed met druk, duur en eventuele bijzonderheden.
Wat installateurs zeggen over PEX-lekkages
"In mijn ervaring ontstaan de meeste PEX-lekkages door haast," vertelt een ervaren installateur uit Utrecht. "Als je de tijd neemt om alles netjes te doen volgens voorschriften, heb je zelden problemen. Maar zodra je stappen begint over te slaan, gaat het mis."
Een monteur uit Rotterdam voegt toe: "Ik zie vaak dat collega's besparen op gereedschap. Ze kopen de goedkoopste buissnijder, maar die geven niet het resultaat dat je nodig hebt. Goed gereedschap betaalt zich dubbel en dwars terug."
"Het belangrijkste is consequent werken," benadrukt een installateur met dertig jaar ervaring. "Elke buis ontbramen, elke persing controleren. Het wordt routine en voorkomt veel ellende. Klanten hebben begrip voor zorgvuldig werken, maar niet voor lekkages door slordigheden."
Onderhoud en preventieve controle
Zelfs goed geïnstalleerde PEX-systemen hebben af en toe aandacht nodig. Plan jaarlijkse controles in, vooral in ruimtes waar lekkages grote schade kunnen veroorzaken. Kijk naar verkleuring van muren, vreemde geurtjes of onverklaarbare vochtigheid.
Let ook op veranderingen in waterdruk of temperatuur. Als kranen plotseling minder druk geven, kan dat wijzen op lekkages. Bij twijfel kun je altijd een druktest herhalen. Het Uponor systeem is ontworpen om dit soort testen probleemloos te doorstaan.
Vroeg signaleren voorkomt dat kleine problemen uitgroeien tot grote schades. Regelmatige controle geeft zekerheid over de conditie van het systeem en identificeert problemen voordat ze tot echte schade leiden.
Veelgestelde vragen over PEX lekkages voorkomen
Hoe vaak moet ik PEX-verbindingen controleren?
Controleer minimaal eenmaal per jaar zichtbare verbindingen en bij verdenking van problemen. Let op verkleuring van muren, vochtigheid of drukverval in het systeem.
Kan ik een lekkende PEX-verbinding repareren?
Ja, door de fitting los te snijden en een nieuwe verbinding te maken met verse materialen. Hergebruik nooit oude fittingen of beschadigde buisdelen voor betrouwbare reparatie.
Wat is de maximale temperatuur voor PEX-leidingen?
De meeste PEX-systemen kunnen tot 95°C, maar check altijd de specificaties van je materiaal. Voor vloerverwarming is 60°C meestal het maximum voor langdurig gebruik.
Hoe lang duurt een goede druktest?
Een betrouwbare druktest duurt minimaal 1 uur bij 1,5 keer de werkdruk. Professionele testen kunnen 24 uur duren voor kritische installaties of garantieclaims.
Zijn PEX-leidingen geschikt voor alle toepassingen?
PEX is uitstekend voor drinkwater en verwarming, maar niet geschikt voor gas of bepaalde chemicaliën. Controleer altijd de toepassingsgeschiktheid bij de fabrikant.